-
nazwy regionów2.07.20072.07.2007W słownikach są: Pilskie, Płockie, Konińskie… jako ‘region pilski’ itd. Jest większość byłych województw (nie ma Ciechanowskiego, Ostrołęckiego) plus Łowickie, Augustowskie, Łęczyckie, Lwowskie. W ofercie handlowej są mapy Ziemia kłodzka, oświęcimska, chrzanowska, jednak Kłodzkiego, Oświęcimskiego, Chrzanowskiego w słowniku brak. Jaki jest klucz uwzględniania poszczególnych regionów? Czy można tworzyć takie wyrazy od każdej miejscowości (np. w Jastarniańskiem, w Piskiem)?
-
Niektóre cechy fonetyczne Podhala
5.01.2022Dzień dobry.
W zawiązku z podróżami świątecznymi zawitałem po raz pierwszy do rodziny na Podhale i uderzyła mnie jedna rzecz. Mianowicie, bardzo dużo osób tutaj samogłoskę [e] wymawia jak [y]. Dla przykładu, ser -> [syr], mleko -> [mlyko], nie -> [niy]. Moje pytanie brzmi skąd taka tendencja?
Z góry dziękuję za odpowiedź i życzę szczęśliwego nowego roku!
-
No i masz strzelone!
2.04.20152.04.2015Pytam o złożenia czasownika mieć z imiesłowami przymiotnikowymi biernymi („W domu mam zabronione…”), a także „Mam to kupione”, „Mam to załatwione”, „Mam to nagrane”, ale też „Masz przegrane!” (przy czym g należy zamienić na s) i inne podobne groźby. Znajomy poznaniak przytoczył mi rozmowę przy stole:
— Janek, przestań mlaskać, bo cię strzelę.
Janek mlaszcze dalej. Po chwili:
— No i masz strzelone.Poprawne? Germanizm?
-
Obce wyrazy kursywą (ciąg dalszy?4.09.20094.09.2009Szanowni Państwo,
państwa zalecenie dotyczące nieodmieniania nieprzyswojonych w polszczyźnie słów afrykańskich budzi jednak moją wątpliwość. W tekst redagowanej właśnie przeze mnie powieści (przekład z angielskiego), której akcja toczy się w byłej Rodezji, wplecione są wyrazy pochodzące z różnych języków afrykańskich (m. in. plemion Ndebele, Shona). Część tych wyrazów wręcz prosi się o odmianę, a nieodmieniona po prostu źle brzmi. Czy mogę je odmieniać, nawet jeśli nie są zadomowione w polszczyźnie? Podaję kilka wyrwanych z kontekstu zdań powieści, a w nawiasach znaczenie danych wyrazów. Dodam, że wszystkie afrykańskie słowa są również zamieszczone w słowniczku na końcu książki.
Czasem pijemy herbatę tak, jak to robią Afs – zanurzamy nasze kanapki w zielonych, emaliowanych kubkach, potem odgryzamy mokry kęs i pociągamy łyk herbaty, która, zanim ją połkniemy, rozlewa się po całych ustach.
Robimy to tylko po to, by charf [naśladować] Afs, ale w końcu zawsze wracamy do rozkładania, lizania i zgniatania [kanapek].
Odpychamy łokciami opony i puszczamy się biegiem do zamieszkanego przez Afs khaya [domu], skąd nadpływa ten dźwięk.
Mieszkają tu wszyscy pracownicy farmy ze swoimi żonami i picaninami [picanin – dziecko] – razem około czterdziestu rodzin.
Kuca przy ogniu i daje nam do ssania kawałek sadza [sadza – rodzaj posiłku z kukurydzy] obtoczony w cukrze.
Spoglądam do góry i widzę ją, jak czeka na nas na stoep [podest] i już z daleka zauważa nasze poncha.
Och, to dlatego, że amadlozi [duchy przodków] nie potrzebują w niebie szczurów i dlatego, że n’anga [szaman] potrzebuje szczurzych pazurów, by zrobić niezwykłe muti [lekarstwo].
Z góry serdecznie dziękuję za odpowiedź,
Anna -
orszelina
19.10.202319.10.2023Dzień dobry,
chciałam dopytać o pochodzenie nazwy „orszeliny”, z łacińska nazywanej Clethra (jeśli jest ono w ogóle znane; w Słowniku warszawskim w miejscu, gdzie redaktorzy zwykle podają mniej czy bardziej domniemane pochodzenie wyrazu widnieje jedynie znak zapytania).
-
pierw – wpierw – najpierw12.09.200512.09.2005Zastanawiają mnie losy wyrazu pierw. Słowniki określają go jako przestarzały bądź książkowy, zdawałoby się więc, że w mowie potocznej używany jest bardzo rzadko. Tymczasem jest on powszechnie stosowany, najczęściej przez ludzi młodych; zaobserwowałem, że już studenci używają go rzadko.
Co ciekawe, jego używanie zwykle jest niemile widziane przez otoczenie; słowo pierw jest nielubiane przez polonistów, nierzadko wręcz tępione w szkołach i traktowane jak błąd językowy. Czy słusznie?
-
Precz z przysłowiowym!
26.10.201826.10.2018Szanowni Państwo!
W pewnej książce natknąłem się na fragment zdania: …trzymamy kilka przysłowiowychtrupów w szafie. Uważam, że to błąd. Podobnie byłoby z przysłowiowym Kowalskim, bo rzecz w tym, że nie ma żadnego przysłowia z Kowalskim, ani z trupami w szafach. Ale teraz dwa pytania:
1. Czy rzeczywiście nie ma w języku polskim żadnego przysłowia z trupem w szafie?
2. Jeśli nie ma, to jak nazywa się taki błąd – logiczny? stylistyczny? merytoryczny? pojęciowy?
-
przymiotniki dzierżawcze od Hugo i Nerval
14.12.202021.03.2013Czy przymiotniki Hugoliański (od: Victor Hugo) i Nervaliański (od: Gérard de Nerval) zostały utworzone prawidłowo? Według mnie powinno być: Hugowski i Nervalowski (analogicznie do: Stendhal – Stendhalowski).
-
Redagowanie pism urzędowych18.11.201518.11.2015Szanowni Państwo,
Redagowanie pism urzędowych – która z form jest poprawna:
Otrzymują:
- Adresat.
- A/a.
Otrzymują:
- adresat,
- a/a.
Otrzymują:
- Adresat
- A/a
-
różności15.12.200615.12.2006Szanowni Państwo!
1) Czy w zapisie: „Dzieło powstało ok. 1340–1343 r.” skrót r. jest poprawnie użyty, skoro okres dotyczy lat? Choć w końcu pisze się „Panował w Rosji w XVII–XVIII wieku”. A poza tym czy można napisać około przy dłuższym okresie, określonym latami? Nie lepiej brzmi „Powstało między 1340–1343”?
2) Jeśli istnieje potoczne sformułowanie pójść w cug, to jakie ma znaczenie? Czy występuje też wersja wpaść w cug w znaczeniu 'wpaść w wir', np. pracy?
Pozdrawiam i dziękuję